Co zrobić z zużytymi bateriami, a gdzie oddać stary akumulator?   

18 kwietnia 2024

Ani baterii ani akumulatorów nie wolno wyrzucać z innymi odpadami domowymi. Wciąż niestety zdarza się, że trafiają do zwykłego pojemnika np. na odpady zmieszane, co może mieć poważne konsekwencje. Taka nonszalancja prowadzi do zwiększenia ryzyka pożarowego na linii sortowniczej czy składowisku, o potencjalnym skażeniu wód i gleb nawet nie wspominając. Dlatego zużyte baterie i akumulatory trzeba oddawać do specjalnych pojemników, z których trafią do przetworzenia, czyli recyklingu lub unieszkodliwienia.

Gdzie oddać zużyte baterie?

Szczęśliwie, liczba miejsc, które przyjmują zużyte baterie szybko rośnie. Można je oddać w:

• sklepach o powierzchni większej, niż 25 m2, w których sprzedaje się baterie,
• hurtowniach handlujących bateriami,
• punktach serwisowych świadczących usługę wymiany baterii,
• Punktach Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych (w skrócie: PSZOK),
• Mobilnych Punktach Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych, (w skrócie: mPSZOK),
• firmach, które zajmują się przetwarzaniem takich odpadów,
• wolnostojących kontenerach na baterie i elektronikę,
• niektórych szkołach, przedszkolach czy innych instytucjach.

Gdzie oddać zużyty akumulator?

Akumulator samochodowy, podobnie jak baterie, nie może trafić na składowisko odpadów, bo stanowi zagrożenie dla środowiska. Najbardziej opłacalnym sposobem jest zwrócenie go w miejscu zakupu nowego. Za oddanie starego akumulatora należy się 30 zł depozytu, który przechodzi na nowy sprzęt. Poza tym akumulatory można oddać:

• do PSZOK-u (Punkt Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych),
• w punkcie zbierania odpadów, jeśli zbiera elektroodpady,
• podczas zbiórek zużytego sprzętu organizowanych np. przez gminy.

Powszechna dostępność miejsc zbiórki baterii, a także dobrze działający system depozytowy akumulatorów samochodowych, przynoszą efekty. Według danych Eurostat w 2021 r. zebrano dwukrotnie więcej baterii i akumulatorów niż w 2009 r.

Recykling baterii i akumulatorów

Zebrane baterie i akumulatory trafiają następnie do specjalistycznego zakładu, w którym są przygotowywane do recyklingu lub unieszkodliwienia. Podobnie jak w przypadku innych odpadów, ten proces poprzedza sortowanie. W przypadku baterii i akumulatorów dzieli się je ze względu na skład chemiczny. Tak przygotowane ogniwa, w zależności od zakładu, przechodzą przez kombinację takich procesów jak:

• hydrometalurgiczny, oparty na reakcjach chemicznych, dzięki którym uzyskuje się surowce
• termiczny, polegający na wytopieniu niektórych metali
• mechaniczny, który np. poprzez rozdrobnienie pozwala odzyskać wybrane frakcje

Z raportu Material and Resource Requirements for the Energy Transition wydanego pod koniec 2023 r. przez organizację Energy Transitions Committee wynika, że globalnie najwięcej z baterii odzyskuje się stali (75%), aluminium (70%), niklu (60%), miedzi (60%), srebra (60%), a zaledwie 30% kobaltu i 1% litu. Te dwa ostatnie pierwiastki mają bardzo duży potencjał do ponownego wykorzystania ze względu na rosnący popyt, ale także unijne regulacje.

Zgodnie bowiem z rozporządzeniem bateryjnym, które weszło w życie 18 lutego 2024 r., od 2031 r. nowo wyprodukowane baterie będą musiały zawierać surowce pochodzące z recyklingu – 6% niklu, 16% kobaltu, 85% lidu, 6% litu. Te przepisy wzmacniają ochronę środowiska naturalnego poprzez ponowne wykorzystanie surowców wtórnych, zwiększając jednocześnie bezpieczeństwo surowcowe, stawiającej na elektryfikację, Unii Europejskiej. Więcej na ten temat mowa w podcaście „Eko bez kantów” pt.: „Chiny vs Unia – przyszłość baterii i surowców krytycznych”.

6 nie tak oczywistych wskazówek

1. Baterie i akumulatory powinny być przechowywane w suchym miejscu oraz w temperaturze pokojowej.
2. Bateria, która nie działa w jednym urządzeniu, może jeszcze pociągnąć jakiś czas w drugim, mniej energochłonnym – np. w pilocie do telewizora. Nie należy jednak mieszać starych ogniw z nowymi, bo wpływa to stratnie na wydajność tych drugich.
3. Bateriom oddawanym do recyklingu warto zakleić taśmą bieguny – dzięki temu na pewno nie dojdzie do zwarcia. 
4. Baterie mogą się przeterminować, co przekłada się na spadek ich pojemności.
5. Akumulatory samochodowe przechowuje się w pionie.
6. Zużyte (i działające) baterie oraz akumulatory nie mogą być dostępne dla dzieci i zwierząt.