Odpady niebezpieczne są przeraźliwe, i mogą kryć się w Twoim domu…

27 października 2022

Niektóre produkty w naszych domach zawierają substancje szkodliwe dla ludzi, zwierząt i środowiska. Po zużyciu powstają z nich odpady niebezpieczne. To szczególna grupa, wymagająca oddzielnego zagospodarowania.

Jakie są odpady niebezpieczne?

Odpady niebezpieczne to odpady, które mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt oraz środowiska naturalnego. Kojarzone są głównie z przemysłem, lecz wbrew pozorom możemy spotkać je również w naszych domach. Trzeba szczególnie dbać o to, aby nie trafiły one do wspólnych kontenerów na odpady, bo zawarte w nich substancje toksyczne mogą wówczas przeniknąć do wód i gleb, co bardzo destrukcyjnie wpływa na ekosystem!

Każde odpady, które wykazują co najmniej jedną właściwość niebezpieczną, kwalifikują się prawnie do miana odpadów niebezpiecznych. Wśród tych właściwości wymienia się przede wszystkim: wybuchowość, utlenialność, łatwopalność, działanie drażniące, szkodliwość dla zdrowia, toksyczność, działanie rakotwórcze, działanie żrące, infekcyjność, teratogenność i mutagenność, ekotoksyczność.

Powyższe właściwości oznacza się na produktach specjalnymi piktogramami. Odpady powstałe po zużyciu tych produktów często zachowują te niebezpieczne cechy.

Co zaliczamy do odpadów niebezpiecznych?

Lista odpadów uznanych za niebezpieczne jest długa (obejmuje 20 grup odpadów) – dotyczy zarówno odpadów przemysłowych, medycznych, jak i powstałych w wyniku funkcjonowania gospodarstwa domowego. Są to:

❌ zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny;

❌ resztki farb, lakierów, klejów, żywic, środki do konserwacji i ochrony drewna;

❌ rozpuszczalniki, środki czyszczące, substancje do wywabiania plam;

❌ aerozole, pozostałości po domowych środkach do dezynfekcji i dezynsekcji;

❌ środki ochrony roślin;

❌ odpady zawierające rtęć, np. świetlówki (uwaga! tradycyjne żarówki nie są odpadem niebezpiecznym), termometry, przełączniki;

❌ baterie i akumulatory;

❌ zużyte kartridże i tonery;

❌ przepracowane oleje;

❌ przeterminowane lub tylko częściowo wykorzystane leki, bez opakowań handlowych i ulotek.

Pełna lista kodów odpadów znajduje się TUTAJ.

PAMIĘTAJ! Przeterminowane leki możemy oddać do apteki, a elektrośmieci – do sklepów z elektroniką.

Jak postępować z odpadami niebezpiecznymi?

Postępowanie z odpadami niebezpiecznymi określa obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 kwietnia 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o odpadach (Dz.U. 2021 poz.779):

❗ Nie wolno mieszać odpadów niebezpiecznych z odpadami niebezpiecznymi innych rodzajów, z odpadami innymi niż niebezpieczne, z substancjami, materiałami lub przedmiotami;

❗ Nie wolno rozcieńczać substancji niebezpiecznych;

❗ Mieszanie odpadów niebezpiecznych różnych rodzajów lub odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niż niebezpieczne, z substancjami, materiałami lub przedmiotami, jest jednak dozwolone, jeśli w jego wyniku utylizacja odpadów będzie bezpieczniejsza i nie zwiększy zagrożenia dla życia i zdrowia ludzi lub środowiska.

Jak pozbyć się odpadów niebezpiecznych?

Odpady niebezpieczne powinny być gromadzone i wywożone w specjalnie w tym celu przygotowanych kontenerach. Ich unieszkodliwianie odbywać się może jedynie w specjalnie do tego przystosowanych zakładach oraz pod restrykcyjną kontrolą.

Odpady niebezpieczne możesz dostarczyć do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK) lub poczekać na okresową zbiórkę, którą organizuje gmina (przeważnie raz w roku). Pamiętaj jednak, że do utylizacji niektórych odpadów niebezpiecznych takich jak np. azbest, wymagane są odpowiednie zezwolenia, zabezpieczenia i flota transportowa. W takim przypadku dobrym rozwiązaniem jest zamówienie profesjonalnej firmy wywożącej i utylizującej odpady.

Do PSZOK można dostarczyć:

✔ zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny – sprzęt RTV i AGD (np. mikser, żelazko, grzejnik elektryczny, myszka komputerowa, grill elektryczny, suszarka, antena satelitarna, lodówka, pralka, telewizor, radio, komputer, telefon);

✔ zużyte baterie i akumulatory – przez które należy rozumieć baterie i akumulatory powstałe w gospodarstwach domowych (np.  baterie od pilotów, zabawek elektronicznych, zegarków). Nie wrzucamy akumulatorów samochodowych; 

✔ przeterminowane leki – m.in. blistry, fiolki, opakowania po maściach, syropach, a także pozostałości po służących do użytku domowego środkach do dezynfekcji;

✔ chemikalia – np. opakowania po środkach do przetykania rur spustowych, wywabiania plam, opakowania po środkach odrdzewiających i przeciwkorozyjnych, pojemniki po środkach ochrony roślin wykorzystywanych w gospodarstwach domowych, butelki i puszki po rozpuszczalnikach, opakowania po smarach, puszki i wiadra po farbach (w tym również z zawartością farby, a także zabrudzone folie malarskie), butelki po lakierach do paznokci;

✔ żarówki, świetlówki, lampy fluorescencyjne;

✔ niekwalifikujące się do odpadów medycznych powstałych w gospodarstwie domowym – np. zużyte strzykawki, testy paskowe, igły penów, ampułko-strzykawki, termometry rtęciowe.

Wyspecjalizowaną zbiórkę prowadzą też Mobilne Punkty Selektywnego Zbierania Odpadów Komunalnych. MPSZOK-i przyjmują wszystkie wskazane wyżej rodzaje odpadów niebezpiecznych oprócz przeterminowanych leków i termometrów rtęciowych oraz dużych elektrośmieci.

PAMIĘTAJ! Wyrzucanie odpadów niebezpiecznych razem z odpadami komunalnymi jest niedozwolone

Neutralizuj i wspieraj gospodarkę zero waste

Wiele z niebezpiecznych substancji to jednocześnie bardzo cenne surowce, które można wykorzystać ponownie. Ich odzysk odbywa się w specjalistycznych zakładach, innych niż te, do których trafia pięć podstawowych frakcji odpadów.

Właściwe postępowanie z odpadami niebezpiecznymi to podwójny zysk: neutralizujemy poważne zagrożenie i pozwalamy wartościowym substancjom wrócić na rynek – WIN WIN!